Nói đến các kiến trúc cổ điển châu âu thì kiến trúc Baroque luôn nằm trong top đầu những phong cách kiến trúc tiêu biểu nhất bên cạnh các kiến trúc cổ điển như Gothic, Renaissance, Rococo, Neoclassical … Nằm trong trang sử vàng của kiến trúc thế giới và kiến trúc châu âu, với lối kiến trúc tráng lệ, phong cách Baroque thường xuất hiện trong các bộ phim nổi tiếng.
Kiến trúc Baroque là gì?
Kiến trúc Baroque là một phong cách kiến trúc nghệ thuật phát triển ở châu Âu, chủ yếu trong thế kỷ 17 và đầu thế kỷ 18. Nó phát triển từ phong cách kiến trúc Renaissance và được đặc trưng bởi sự phức tạp, độ rực rỡ và đồ sộ. Kiến trúc Baroque có những đặc điểm chung như các hình khối phức tạp và không gian như hình cầu, hình cánh hoa và hình tam giác; trang trí phong phú với đường cong, rồng phun lửa, hoa văn, thạch cao, chạm khắc và tượng điêu khắc; cũng như ánh sáng và bóng đêm được sử dụng như một phần quan trọng của thiết kế. Kiến trúc Baroque phản ánh sự giàu có và quyền lực của các quốc gia và tôn vinh nghệ thuật và đức tin.
Lịch sử hình thành và phong cách kiến trúc Baroque
Kiến trúc Baroque bắt nguồn từ Ý vào cuối thế kỷ 16 và đầu thế kỷ 17, sau đó nó được lan rộng khắp châu Âu vào thế kỷ 17 và đầu thế kỷ 18. Những kiến trúc sư được cho là có ảnh hưởng lớn nhất đối với sự phát triển của phong cách này là Gian Lorenzo Bernini và Francesco Borromini ở Ý, và Christopher Wren ở Anh.
Ban đầu, kiến trúc Baroque được sử dụng để tôn vinh Giáo hội Công giáo Rôma. Tuy nhiên, sau đó nó trở thành một phong cách kiến trúc phổ biến ở các quốc gia khác nhau, bao gồm cả Đức, Pháp và Áo. Kiến trúc Baroque được ứng dụng rộng rãi trong các cung điện, nhà thờ, các tòa nhà chính trị, và các công trình công cộng.
Đến cuối thế kỷ 18, các công trình kiến trúc Baroque đã bị thay thế bởi kiến trúc Rococo và đến thế kỷ 19, kiến trúc Neo-Classical trở nên phổ biến hơn. Tuy nhiên, kiến trúc Baroque vẫn được coi là một trong những phong cách kiến trúc đẹp nhất trong kiến trúc thượng tầng và ảnh hưởng mạnh mẽ đến kiến trúc hiện đại
Đặc trưng của kiến trúc Baroque
Kiến trúc Baroque có nhiều đặc trưng phong phú và độc đáo, phản ánh sự giàu có và quyền lực của các quốc gia và tôn vinh nghệ thuật và đức tin.
- Đường nét cong và tinh chỉnh: Kiến trúc Baroque có các đường cong, hình elip và hình cầu phức tạp, mang đến cảm giác động, mềm mại và mát mẻ.
- Trang trí rực rỡ: Kiến trúc Baroque được trang trí phong phú với đường chỉ, cột, tường và trần với những hoa văn tinh xảo, chạm khắc và tác phẩm điêu khắc với các họa tiết nổi bật như rồng phun lửa, thánh, hoàng gia và thiên thần.
- Bố trí không gian phức tạp: Kiến trúc Baroque có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về bố trí, với nhiều tầng và không gian sâu, đẩy mạnh sự phức tạp trong kiến trúc.
- Ánh sáng và bóng đêm được tận dụng tốt: Kiến trúc Baroque sử dụng ánh sáng và bóng đêm như một phần quan trọng của thiết kế, với các giải pháp ánh sáng sáng tạo và kỹ thuật ckết hợp trong các kiến trúc đặc trưng.
- Sử dụng các vật liệu quý: Kiến trúc Baroque sử dụng chủ yếu các vật liệu quý như đá, thạch cao, đồng, vàng và đá quý, mang lại cảm giác xa hoa và phong phú.
- Tôn vinh tôn giáo và quyền uy: Ban đầu, kiến trúc Baroque được sử dụng để tôn vinh Giáo hội Công giáo Rôma, sau đó trở thành một phong cách kiến trúc phổ biến để tôn vinh quyền uy và giàu có của các vị vua và quý tộc.
Nhìn tổng thể, những đặc trưng này đã tạo nên một phong cách kiến trúc đặc sắc, biểu tượng cho sự giàu có và quyền lực của quốc gia và giáo hội vào thời đại đó. Các công trình kiến trúc Baroque thường được xây dựng để tôn lên vị thế, sự quyền uy và nghệ. Phong cách kiến trúc Baroque cũng mang đến sự phức tạp, hoa văn tinh xảo, xa hoa và rực rỡ, đặc trưng cho kiến trúc châu Âu thế kỷ 17 và đầu thế kỷ 18
Kiến trúc Baroque qua các thời kỳ
Kiến trúc Baroque ở Ý
Kiến trúc Baroque là một phong cách nghệ thuật kiến trúc phát triển ở châu Âu từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 18. Ý được coi là nơi phát triển và lan truyền phong cách này nhiều nhất. Thời kỳ Baroque ở Ý kéo dài từ khoảng năm 1600 đến năm 1750 và đại diện cho một giai đoạn quan trọng trong lịch sử kiến trúc Ý.
Kiến trúc Baroque ở Ý được đặc trưng bởi sự phức tạp, sự nổi bật và sự giàu có. Các công trình Baroque thường mang đậm tính chất trang trọng, hoành tráng và kiêu sa. Kiến trúc sử dụng các yếu tố như cột, dầm, cửa sổ, nghệ thuật điêu khắc và trang trí phức tạp để tạo ra những tác phẩm ấn tượng.
Nhà thờ St. Peter ở Vatican: Được coi là công trình tiêu biểu nhất của kiến trúc Baroque ở Ý, nhà thờ St. Peter có kiến trúc hoành tráng với bề mặt bên ngoài được trang trí phức tạp và nghệ thuật điêu khắc tinh xảo.
Nhà thờ Sant’Andrea della Valle ở Rome: Được xem là một trong những kiệt tác của kiến trúc sở trường Baroque, nhà thờ này có một nền móng to lớn và một bên ngoài được trang trí tinh xảo với các nghệ thuật điêu khắc sắc nét.
Nhà thờ Santa Maria della Salute ở Venice: Được xây dựng như một biểu tượng cho sự tạ ơn về việc thoát khỏi đại dịch cúm, nhà thờ này có một kiến trúc ấn tượng với hai tháp cao và một bề mặt bên ngoài được trang trí phức tạp.
Kiến trúc Baroque ở Tây Ban Nha
Kiến trúc Baroque cũng đã phát triển mạnh mẽ ở Tây Ban Nha trong thế kỷ 17 và 18. Tây Ban Nha đã tạo ra một số công trình nổi tiếng và ấn tượng theo phong cách này.
Cung điện Hoàng gia Tây Ban Nha ở Madrid: Cung điện này được xem là một biểu tượng của kiến trúc Baroque Tây Ban Nha. Nó có kiến trúc lộng lẫy với các chi tiết trang trí phức tạp, những dãy cột hoành tráng, và nhiều phòng hội nghị và phòng lễ tân rực rỡ.
Nhà thờ El Escorial ở San Lorenzo de El Escorial: Được xây dựng như một cung điện và nghĩa địa cho vua Philip II của Tây Ban Nha, nhà thờ El Escorial có kiến trúc hùng vĩ và độc đáo. Nó có các tòa nhà chính với các nhịp cửa sổ và nghệ thuật điêu khắc tinh xảo.
Nhà thờ La Sagrada Familia ở Barcelona: Mặc dù nó chưa hoàn thành, nhà thờ La Sagrada Familia là một công trình nổi tiếng và đặc sắc của kiến trúc Baroque hiện đại ở Tây Ban Nha. Thiết kế của nó do kiến trúc sư nổi tiếng Antoni Gaudí đảm nhận, với các cột cong, các đường nét phức tạp và các yếu tố tự nhiên được kết hợp một cách độc đáo.
Bảo tàng Prado ở Madrid: Đây là một bảo tàng nghệ thuật có kiến trúc Baroque đặc trưng. Bảo tàng có một sảnh chính với các cửa sổ và trần nhỏ, tạo ra một không gian trang trọng và lộng lẫy để trưng bày các tác phẩm nghệ thuật.
Kiến trúc Baroque ở Pháp
Kiến trúc Baroque đã có sự phát triển đáng kể ở Pháp trong thế kỷ 17 và 18. Nó đã tạo nên những công trình tuyệt đẹp và độc đáo trên khắp đất nước.
Cung điện Versailles: Cung điện Versailles, xây dựng dưới triều đại của vua Louis XIV, là biểu tượng của kiến trúc Baroque Pháp. Nó mang đậm phong cách kiêu sa, hoành tráng và tráng lệ. Cung điện có kiến trúc phức tạp, với những phòng lớn, những ngôi đình, những khu vườn hoa và những tác phẩm nghệ thuật điêu khắc tinh xảo.
Nhà thờ Notre-Dame de Paris: Một trong những nhà thờ nổi tiếng và quan trọng nhất của Pháp, Notre-Dame de Paris có sự kết hợp giữa kiến trúc Gothic và Baroque. Các phần mở rộng và phục chế trong thế kỷ 17 đã thêm các yếu tố Baroque như các dòng cửa sổ hoành tráng, các điêu khắc tinh xảo và các họa tiết trang trí phức tạp.
Nhà thờ Les Invalides ở Paris: Nhà thờ này được xây dựng để tưởng nhớ về các chiến binh Pháp và cũng là nơi mai táng của Napoleon Bonaparte. Kiến trúc của Les Invalides có các đặc điểm Baroque, với các dãy cột hoành tráng và các họa tiết trang trí phong phú.
Nhà thờ Saint-Sulpice ở Paris: Được xây dựng trong thế kỷ 17 và 18, nhà thờ Saint-Sulpice là một công trình Baroque đáng chú ý với kiến trúc lộng lẫy và các chi tiết tinh xảo. Nó có các dãy cột nổi bật, các tác phẩm điêu khắc và các phòng nội thất được trang trí đẹp mắt.
Kiến trúc Baroque ở Đức
Kiến trúc Baroque đã có sự phát triển rực rỡ ở Đức trong thế kỷ 17 và 18. Nước Đức đã tạo ra những công trình độc đáo và ấn tượng theo phong cách này.
Nhà thờ St. Peter’s ở Munich: Nhà thờ St. Peter’s là một trong những công trình Baroque nổi tiếng ở Đức. Nó có kiến trúc hoành tráng và tinh xảo, với các cột, nghệ thuật điêu khắc phức tạp và các họa tiết trang trí nổi bật. Nhà thờ này cũng có một nền móng mạnh mẽ và tòa tháp cao.
Cung điện Residenz ở Würzburg: Cung điện Residenz là một ví dụ điển hình về kiến trúc Baroque ở Đức. Được xây dựng dưới triều đại của vua Johann Philipp Franz von Schönborn, cung điện này có các phòng hội nghị và các phòng trưng bày với các trần nhỏ, các cửa sổ hoành tráng và các trang trí phức tạp.
Nhà thờ Frauenkirche ở Dresden: Nhà thờ Frauenkirche là một công trình Baroque nổi tiếng ở Đức. Nó có kiến trúc ấn tượng với các đường nét mềm mại, các cửa sổ hoành tráng và các họa tiết trang trí tinh xảo. Nhà thờ này đã bị phá hủy trong Thế chiến II và được phục hồi sau đó.
Cung điện Nymphenburg ở Munich: Cung điện Nymphenburg là một công trình Baroque lộng lẫy ở Đức. Nó có kiến trúc với các khuôn viên rộng lớn, các hồ nước và các phòng trưng bày với các trần nhỏ, các cửa sổ hoành tráng và các họa tiết trang trí phong phú.
Kiến trúc Baroque ở Áo – Hung
Kiến trúc Baroque đã có một vai trò quan trọng trong phát triển kiến trúc ở Áo và Hungary trong thời kỳ 17 đến 18.
Cung điện Schönbrunn ở Vienna, Áo: Cung điện Schönbrunn là một ví dụ nổi tiếng về kiến trúc Baroque. Với kiến trúc lộng lẫy và khu vườn rực rỡ, cung điện này được xem là một trong những kỳ quan kiến trúc châu Âu. Các phòng trong cung điện được trang trí với các họa tiết phức tạp, trần nhỏ và các chi tiết trang trí tinh xảo.
Nhà thờ St. Stephen ở Vienna, Áo: Nhà thờ St. Stephen là một công trình Baroque ấn tượng với kiến trúc hoành tráng và các đặc điểm như các cột, cửa sổ hoành tráng và các họa tiết trang trí phong phú. Nó là một trong những nhà thờ Gothic châu Âu lớn nhất và đã trải qua các sự mở rộng và phục chế theo phong cách Baroque.
Lâu đài Mirabell ở Salzburg, Áo: Lâu đài Mirabell là một công trình Baroque nổi tiếng ở Salzburg. Với các khu vườn đẹp và kiến trúc tinh xảo, nó đã trở thành một điểm tham quan du lịch phổ biến. Các phòng trong lâu đài được trang trí với các nghệ thuật điêu khắc và các họa tiết trang trí phức tạp.
Lâu đài Buda ở Budapest, Hungary: Lâu đài Buda là một công trình kiến trúc quan trọng ở Budapest. Được xây dựng trong thời kỳ Baroque, lâu đài này có kiến trúc ấn tượng với các cửa sổ hoành tráng, các dãy cột và các họa tiết trang trí phức tạp. Nó là một trong những điểm du lịch quan trọng của thành phố.
Kiến trúc Baroque tại Việt Nam
Kiến trúc Baroque không phải là một phong cách kiến trúc truyền thống của Việt Nam. Trong quá khứ, kiến trúc Việt Nam chủ yếu được ảnh hưởng bởi các phong cách kiến trúc châu Á như Kiến trúc Đông Dương, Kiến trúc Champa và Kiến trúc Trung Hoa. Tuy nhiên, sau khi Việt Nam trở thành một địa điểm thu hút du khách quốc tế, một số công trình được xây dựng theo phong cách Baroque nhằm tạo điểm nhấn và mang tính chất độc đáo.
Nhà thờ Đức Bà, Sài Gòn: Nhà thờ Đức Bà ở TP. Hồ Chí Minh là một công trình nổi tiếng được xây dựng theo phong cách kiến trúc Gothic và Baroque. Nó có các đặc điểm như các cửa sổ hoành tráng, các dãy cột và các họa tiết trang trí phức tạp.
Tòa nhà Trung tâm Sài Gòn, TP. Hồ Chí Minh: Tòa nhà Trung tâm Sài Gòn (Saigon Central Post Office) là một công trình kiến trúc mang đậm ảnh hưởng của kiến trúc Baroque. Với các cửa sổ, cột và các họa tiết trang trí phức tạp, nó tạo nên một diện mạo độc đáo và thu hút sự chú ý của người tham quan.
Tạm kết
Kiến trúc Baroque đã xuất hiện và phát triển rộng rãi ở nhiều quốc gia khác nhau trên toàn thế giới trong thời kỳ khác nhau, kiến trúc Baroque là sự phức tạp, trang trí phong phú, sử dụng ánh sáng và bóng tối, đường nét cong và các chi tiết tinh xảo. Ngày nay kiến trúc Baroque đã bước qua thời kỳ hoàng kim của mình, tuy nhiên phong cách này cũng để lại rất nhiều dấu ấn trong các công trình kiến trúc lịch sử.
